Çocuklarda ölüm ve yas süreci

Kabullenilmesi en zor olan konulardan belki de birincisi; ölümdür. İnsan hayatının normal döngüsüne dahil olmasına rağmen yüzleşme noktasında hepimiz kaçıyoruz. Özellikle çocuklar için hem travmatik hem de kavranması için bilişsel olgunluk düzeyi gerektiren ciddi bir konu.. Doğru tepkiler verememek ve ne yapılacağını bilmemek çocuktaki hasarı arttırır. Gelişim dönemlerine göre bu süreci 3’e ayırmak en doğrusu olacaktır.

5 yaş öncesi ölüm kavramı:

Bu dönemde somut düşünceye sahip olan çocuklar ölümü geri dönüşümü olan bir olay olarak algılayabilir. Ölümle ilgili yaş kavramları yoktur. Yaşamın sonu olduğunu düşünmezler. Yaşlılıkla ölümü bağdaştırabilirler fakat genç yaşta yaşanabileceğini idrak edemezler. Öleni geri getirebileceklerini düşünen hayali çıkarımları olabilir.

5-10 yaş arası ölüm kavramı:

Somut dönemden soyut döneme geçişi bu süreçte gerçekleştiren çocuk ölümün bir son olduğunu anlayabilir. Bu anlama 7 yaşından sonra gerçekleşir. 7 yaşına kadar ölümü genelde yaşlılıkla ilişkilendirir. Ölümü kabullenmeleri ve başa çıkmaları için cenaze törenine götürmek, yaşanan süreçle ilgili yaşına uygun bilgilendirme ve mezarlık ziyareti yapılabilir.

10 yaş ve ergenlik dönemi ölüm kavramı:

Bu dönemde ölümün her durumda ve yaşta kişinin başına gelebileceğini kavrayabilir çünkü gerekli bilişsel olgunluğa ulaşmıştır. Bu olgunluktan kaynaklı ölüme tepkileri şiddetli olur. Soyut ve mistik bir konu olduğu için kendi başlarına gelme ihtimaline karşı kaygılı ve endişeli hissetmeye başlarlar.

Ölüm sonrası çocuklarda şok, inkar, korku, tepki vermeme, hiç bir şey olmamış gibi tepkiler gözlemlenmektedir. Zamanla anksiyete, canlı anılar, uyku problemleri, okul başarısında düşme, fiziksel rahatsızlıklar, psikosomatik yakınmalar gelişebilir.

Ölüm olayının çocuktan gizlenmesi, ani gerçekleşen ölüm, çocuğu cenaze törenine götürmeyerek veda etmesine müsaade etmemek, anne-baba kaybında çocuğa sahip çıkılmaması yaşanan süreci zorlaştıracak unsurlardandır.

Çocuğa ölümü anlatmak ve sonraki süreci kolaylaştıracak öneriler;

Ölüm haberini ebeveynler veya duygusal olarak yakın biriyle vermek

Küçük çocuklarda soyut açıklamalardan kaçınarak, açık ve yalın bir dille söylemek

Sabırlı olmak, çocuğun sorularını olabildiğince gerçekçi yanıtlamak

Çocuğa durumu algılayıp kabullenmesi için zaman tanımak

Duygularını yaşarken çocuğu kısıtlamamak. Örneğin sık sık ağlıyorsa bastırmak yerine sarılıp acısını paylaşabilirsiniz

Yetişkinlerin çocuğun yanında aşırı tepkiler göstermesi çocuk için süreci daha da zorlaştıracaktır

Çocuk yalnız yatmak istemeyebilir veya karanlıkta uyumak istemeyebilir. Bir süre bunları yapmasına müsaade edin fakat sürecin geçici olduğunu belirtin

Küçük yaşta ebeveyn kaybeden çocuklar onlara kimin bakacağı konusunda tedirgin olurlar. Kaygılarını azaltarak yeni yaşamlarını kolaylaştırabilirsiniz.

Ölümün doğal bir ekolojik denge olduğunu anlatabilmek için onu küçük yaşta hayvanlarla tanıştırıp, sahiplendirebilirsiniz. İlk kaybını orada yaşayan çocuk ölüm kavramını daha kolay algılayabilir. Sağlıkla kalın..

Kaynak: https://www.doktorsitesi.com’ a Teşekkür Ederiz