Kum tepsisi terapisi nedir?

Kum tepsisi terapisi nedir? Konu hakkında detaylı ve güncel bilgiler için bu makaleyi okuyun

• Kum tepsisi terapisi, danışanların dünya görüşlerinin küçültülmüş bir versiyonunu yaratmak için minyatür figürler, kum tepsileri ve bazen su kullandıkları dinamik bir süreçtir. Terapist bu sürece tanık olur. Danışanın ihtiyaç duyduğu anlatımları keşfederken ve açıklarken rahat olduğu güvenli bir alan sağlar. Kum tepsisi sözsüz bir araç olduğundan, dilin ötesine geçen yaşantıya ulaşabilir. Danışanlar deneyimlerini kontrol ederek düzenleyerek ve birleştirerek yansıtabilirler. Danışanlar hayat hikayelerini tutarlı bir şekilde anlatmak için sağ hemisferdeki şekillendirilmiş deneyimler ile sol hemisferdeki anlatıma dayalı bilgiyi birleştirme becerisine sahiptir. Bu birleştirme çoğu zaman daha sağlıklı algılar, davranış ve ilişkiler ile sonuçlanır.

TARİHSEL GELİŞİMİ

• Kum oyunu terapisi ile ilgili çalışmalar yaklaşık olarak 100 yıllık bir tarihe sahiptir. Kum Tepsisi Terapisi projektif (dışavurumcu) bir terapi yöntemidir. Yani bireyin iç dünyasını güvenli bir şekilde dışarıya yansıtabileceği ve ruhsal yaralarını iyileştirebileceği bir tekniktir. Kum oyunu terapisi çocuk psikiyatristi Margaret Lowenfeld’in ofisinde 1920’li yılların sonuna doğru oluşmaya başlamıştır.

Lowenfeld, herhangi bir kuramdan bağımsız bir teknik denemek adına, çalıştığı çocuklarla minyatür figürler kullanmaya başlamış ve bu tekniğin çocuklar üzerindeki olumlu etkisini gözlemlemesi üzerine, bu tekniği “Dünya Tekniği” olarak tanıtmıştır (Bowyer 1970). 1950’lerde Karl Jung’un öğrencilerinden Dora Kalff, Lowenfeld ile çalışmaya başlamış ve Jung kuramıyla Lowenfeld’in “Dünya Tekniğini” sentezleyerek, bu yeni oluşan tekniği çocuklarla yaptığı psikoterapötik çalışmalarda kullanmaya başlamıştır. Bu süreç içinde, “Kum oyunu” (Sandplay) terimi de ilk kez Kalff tarafından kullanılmaya başlanmıştır (Boik ve Goodwin 2000).

Duyguları imgelere dönüştürebildiğimde içten içe rahat ve güvendeydim. O imgeleri duyguların arasında gizlenmiş halde bıraksaydım, beni parçalar haline getirirlerdi.-Carl Jung

Kum oyunu terapisinde Analitik Psikolojinin Kurucusu Carl Gustave Jung’un ortak (kollektif) bilinç dışı ve arketipler ön plana çıkmaktadır. Ortak (Kolektif) Bilinçdışı Jung çevreyi zihnin işleyiş biçiminin tek belirleyicisi olarak kabul eden görüşleri yıkmış, kalıtım ve evrimin beden yapısında olduğu gibi ruhsal yapıda da bir iz bıraktığı görüşünü savunmuştur.

Kolektif bilinçdışının içeriği arketipler terimiyle adlandırılır. Arketip, ilk örnek (prototip) anlamına gelir. Jung, tanımını yaptığı arketipler arasında doğum, yeniden dünyaya geliş, ölüm, güçlülük, sihir, kahraman, çocuk, üçkâğıtçı, akıllı ihtiyar, toprak ana, dev gibi imgeler; ağaçlar, güneş, ay, rüzgâr, ırmak, ateş ve hayvanlar gibi doğal objeler; yüzük ve silah gibi insan yapısı objeler sayılabilir. Jung’a göre arketiplerin sayısı, gerçek yaşam olaylarının ve objelerinin sayısına eşittir. Arketipler, bir insanın geçmiş yaşantılarının ürünü olan bellek imgeleri gibi canlı görüntüler değildir. Örneğin anne arketipi, bir kadının ya da bir annenin fotoğrafı değildir.

Eğer bir benzetme yapmak gerekirse, banyo edilmesi gereken negatif filmleri andırırlar. Gerçek dünyada bir karşılığı bulunduğunda, bu belirsiz imgeler canlı ya da cansız varlıklara dönüşürler. Arketipler bağımsız yapılar oldukları gibi, bazen bir araya gelerek yeni alaşımları oluşturabilirler. Örneğin kahraman arketipi, şeytan arketipiyle birleşerek “acımasız lider” tipinde bir insanı oluşturur. Arketipler evrenseldir. Bir başka deyişle, her insan aynı temel arketip imgelerine sahiptir. Bir çocuk dünyanın hangi yöresinde doğarsa doğsun, anne arketipini de birlikte dünyaya getirir. Ancak kendi annesiyle etkileşime başladıktan sonra bireysel farklılıklar ortaya çıkar.

Bazı arketipler kişiliğin oluşumunda çok önemli bir rol oynadıklarından Jung onlara özel bir yer verir: persona, anima ve animus, gölge ve ben. Jungcu analist Dora Kalff’ın Kum Oyunu terimi, Jung’un psişenin bütünlük ve iyileşmeye doğru hareketlendirilebileceği ve bireyleşmenin temenos yada özgür ve korumalı alanda kum aracılığıyla gerçekleştiği inancını temel alır. Uzman oyunda danışanda korumalı alan sağlar.

• Korumalı alan terapistin;

1-Dinleme

2-Gözlemleme

3- Kum terapisi esnasında yargılamadan yaklaşma anlamına gelir.

Temenos:Yunanca-Kutsal Mekan

Psişe: Ruh

KUM TERAPİSİNİN KULLANIM ALANLARI

• Çocuklar, yetişkinler, çiftler, aileler, ve gruplarla kullanılabilir.

• Hem tanı hem tedavi amaçlı kullanılır.

• Cinsel taciz maduru çocuklarda kullanılır.

• Aile ve Çift terapisi

• Stresli olayları yeniden yapılandırma

• Beceri kazandırma

• Zıt düşünceleri uzlaştırma

• Kişilik boyutlarını birleştirme

• Yeme bozuklukları

• Travmalar

• Davranış bozuklukları

• Kum oyunu terapisi aile ve çift terapisinde de yaygınlıkla kullanılmaktadır. Çiftlerin çoğu zaman sözle anlatmakta zorlandığı ilişki dinamiklerini ortaya çıkarma ve yeniden düzenleme konusunda kum oyunu terapisi oldukça etkilidir (Dean 2001).

Benzer olarak, kum oyunu terapisindeki figürler aile terapisinin önemli bir tekniği olan soy ağacı yapımında da sıkça kullanılmaktadır (De Domenico 1993).

• Stresli olayları yeniden yapılandırma, ego güçlendirme, beceri kazandırma, zıt düşünceleri/deneyimleri uzlaştırma ve alt kişilik boyutlarını birleştirme yer almaktadır (Boik ve Goodwin 2000).

• Ayrıca, kum oyunu terapisi beyin travması geçirmiş hastalar, yeme bozukluğu gibi daha özgül alanlarda da başarı ile kullanılmaktadır (Freedle 2006, Zoja 2006).KUM TERAPİSİNİN KULLANIM ALANLARI

• Kum oyunu terapisi hem tanı hem de tedavi amaçlı kullanılmaktadır. Tanı amaçlı kullanımında, bu teknik, tedavi sürecinin başında danışmana danışanın problemiyle ilgili daha iyi bilgi alması ve tedavi sürecini şekillendirmesi amaçlı kullanılmaktadır.

• Tedavi edici olarak kullanıldığında ise kum oyunu terapisi danışanın problemi çözmesine yardımcı bir araç olarak kullanılmaktadır

KUM TERAPİSİNİN FAYDALARI

• Çocuk bilinçaltındaki düşünce ve duygularını tepsi üzerinde içten dışa aktarırken, yaratıcılığı, algıları, içsel duyguları ve anıları özgürleştirilir.

• Birçok çocuk kum oyununu doğal bir ifade biçimi olarak görür ve buda kendilerine çekici gelir.

• Kum oyunu zorlu duygular ve çatışmalı düşüncelerin üstesinden gelebilme duyusunu uyandıran bir tekniktir.

• Kum oyunu sözel olmayan ifadeler içerir.

• Çocukların kendi içsel duygu ve düşüncelerini somut imgelere dönüştürerek bir resim oluşturmasına izin verir çünkü sembollerin ve kum minyatürlerinin ortak bir dili vardır.

• Kum oyununun farklı bir kinestetik özelliği vardır. Kumu elle şekillendirmek dokunsal bir deneyim sağlar. Kuma dokunmak ve kumda oynamak kaygılı yada bütünlüğü bozan okul öncesi çocuklarda rahatlatıcı bir etki yaratabilir.(Shih ve ark..2006)

• Kum oyunu sembolik biçimde bilinç dışı çatışmaların ortaya çıkmasıyla ve psikolojik anlamların sağlıklı bir şekilde yeniden düzenlenmesiyle küçük çocuklarda iyileşmeyi ve dönüşümü kolaylaştırmaktadır. (Turner,2005)

• Psikojenik acılarını kum tepsisinde ifade ederek çocuklar duygusal bir katarsise girerler, bu da yıkıcı davranışların temelinde bilinç dışı çatışmalarla ilgili bastırılmış öfke ve düşmanlığı serbest bırakabilir.

• Süreç içerisinde her kum tepsisi geçmişteki ve var olan yaralarla başa çıkabilmenin birer parçası yada bireyleşmeye giden yolculukta bir adım olarak görülebilir.

• Katarsis ise çocuğun kum sahnelerinin değerlendirme yapmayan, ilgili, güvenilir bir yetişkinin gözüyle harekete geçirilir.

KUM TEPSİSİNİN ÖZELLİKLERİ

• Kum oyunu terapisinde genellikle ıslak ve kuru olmak üzere 57 x 72 x 7 cm ölçülerinde gökyüzünü ya da suyu sembolize etmesi amacıyla mavi boyalı iki dikdörtgen kum tepsisi ve yüzlerce minyatür figür kullanılmaktadır (Amatruda ve Simpson 1997).

KUM TEPSİSİNE BAKTIĞIMIZDA;

• Her sol tarafta olan şeyin sağ taraftan farkı vardır.

• Tepsinin üst tarafında bulunan şeyler maskülen taraftır.

• Tepsinin alt tarafında bulunan şeyler feminen taraftır.

• Solda olan her şey daha az bilinçlidir.

• Sağda olan her şey daha bilinçli ve şimdiki zamanda yer alır.

• Danışan kum nesneleri düzenlerken, danışman özellikle nesne seçimine, nesnelerin yerleşim düzenine, nesneler arasındaki mesafelere dikkat eder.

HANGİ TEPSİ NE ZAMAN KULLANILMALIDIR?

• Danışan her oturumda o günkü duygu durumuna bağlı olarak kuru ya da ıslak kumdan birini seçmektedir.

• Islak kum danışanın daha duygusal yönlerini ortaya çıkarmasına yardımcı olmaktadır (Lowenfeld 1999).

• Danışman ıslak kum tepsisini kullanmak için, danışanın daha derin ve yoğun duygularıyla yüzleşmeye hazır olduğuna emin olmalıdır.

• Danışan hazır oluncaya kadar kuru kum kullanılması önerilmektedir.

JUNGCU KUM OYUNU MİNYATÜRLERİ

• Genel olarak kum oyunu terapisinde; hayvan, böcek, kuş, deniz yaratıkları, yarı insan/yarı hayvan figürleri, sürüngenler, hem suda hem karada yaşayan hayvanlar, canavarlar, yumurta ve gıdalar, fantezi resimler, bitkiler, kayalar, kabuk ve fosil kalıntıları, dağlar, mağaralar, volkanlar, binalar, engeller, araçlar, insanlar ve soyut rakamlar kullanılmaktadır. Danışan tepsi içinde derinlikler kazıyabilir ya da dağlar, vadiler, nehirler gibi coğrafyalar oluşturabilmektedir. Kum oyunu terapistlerinin ofisinde genellikle 200-300 civarında minyatür figür bulunmaktadır

JUNGCU KUM OYUNU MİNYATÜRLERİ

KATEGORİ ÖRNEKLER

İNSANLAR Farklı etnik gruplardan yetişkinler ve çocuklar, dini figürler, kahramanlar, gelin ve

damatlar çeşitli meslekler ve sporcu figürler.

HAYVANLAR Hayvanat bahçesi, evcil kuşlar, böcekler, deniz yaşamı, vahşi hayvanlar

ALTYAPI Evler, okullar, kaleler, köprüler, binalar, dini figürler

TAŞITLAR Arabalar, uçaklar, tekneler, kamyonlar, motorlar, ambulans, polis arabaları, itfaiye..vb.

BİTKİLER Ağaçlar, çalılar, çiçekler

SINIRLAR Çitler, kapılar, barikatlar

HAYALİ Cadılar, sihirbazlar, dilek kuyuları, hazine sandıkları, tek boynuzlu atlar, ejderhalar,

periler, kristal küreler, sihirli taşlar

DİNİ Melekler, şeytanlar, rahipler, şamanlar, totem direği, diğer dini motifler