Varikosel nedir? Tanı ve tedavileri

Varikosel skrotumdaki (testis-yumurta torbası) toplardamarların şişmesi ve genişlemesi olarak tanımlanır (Figür 1). Bacaklardaki varisin benzeridir. Bazen kan akımı ters yönde dahi olabilir.

Varikosel 10 yaşından önce oldukça nadir görülürken, buluğ öncesi ve buluğ çağında (ergenlik çağı) SIK GÖRÜLMEYE BAŞLAR. Çoğu hastada varikosel sol tarafta gelişir nedeni olarak sol testisin kan akımının farklı olması olarak görülür. Nadiren her iki testiste de görülebilir.

Varikosel her zaman tedavi gerektirmez, ancak şu şartlarda tedavi önerilir;

Ağrılı olması

Testisin gelişmemesi veya az gelişmesi (testiküler hipotrofi)

Çocuk sahibi olmak üzerinde potansiyel etkisi (erkek infertilitesi)

Varikosel kan akımının azalması ve/veya testis sıcaklığındaki artış sebebiyle daha sperm üretimine veya üretilen spermlerin sağlıksız olmasına sebebiyet verebilir.

Fig. 1: Varikosel, testis toplardamarlarındaki şişkinlik ve akım azalması sebebiyle oluşur ve genellikle sol tarafta görülür.

Varikosel neden oluşur?

Tam olarak sebebi bilinmemekle beraber testisin buluğ çağında hızlıca büyümesinde kaynaklandığı düşünülüyor. Ancak özellikli risk faktörü tanımlanamıyor.

Varikoselin ciddiyeti üç basamakta sınıflandırılabilir:

Evre 1: Elle muayene sırasında ıkınma ile tespit edilebilir.

Evre 2: Ikınmadan tespit edilebilir.

Evre 3: gözle görülebilir düzeyde

Varikosel nelere sebep olabilir?

Testisin büyüyememesi veya küçülmesine sebep olabilir (hipoplazi veya atrofi). Testis dokusunun çoğunluğu sperm üreten yapılardan oluşur. Testis damarlarında oluşan kan birikimi bu tübüllere zarar verir ve testis yumuşar ve küçülür.

Erkek infertilitesi: varikosel testiste sıcaklığı arttırmak suretiyle sperm oluşumunu, canlılığını ve hareketliliğini azaltabilir.

Ancak, varikoseli olan erkek çocuklarının tamamında infertilite görülmeyebilir.

Varikosel ne bulgular verir?

Varikosel çoğu zaman bulgu vermeyebilir. En sık bulgu ağrıdır:

Skrotumda keskin ağrı veya baskı hissi ağrılar olabilir.

Ayakta durma veya hareketle artar

Akşam saatlerinde daha da artar

Uzanmayla ağrı azalır.

Varikosel tanısı nasıl konur?

Varikosel tanısı elle muayene ile mümkün. Muayenede özellikle ıkınma ile şişen ve ısınan damarlar tespit edilebilir.

Ultrason ile hem damar genişlemesi görülerek ve çapı ölçülerek tanı konabilir. Ayrıca ultrasonda kan damarlarında geri akım varlığı görülebilir.

Sağda tek taraflı varikosel nadiren görülür. Bu durumda olası karın içi kitle açısından abdomen (karın) ultrason çekilmesi gerekir.

Varikosel nasıl tedavi edilir?

Varikoselin tek gerçek tedavisi ameliyattır. Ancak varikosel ameliyatı (Varikoselektomi) her varikosel için önerilmeyebilir. Varikoselektomi şu durumlarda gerekir:

Etkilenen testisin küçülmesi

Erek infertilitesi

Çit taraflı varikosel varlığı

Sağlıksız sperm parametreleri

Ağrı, görsel şişlikler, fiziksel konfor kaybı

Bu durumlar yok ise cerrahi tedavi gerekmez, yıllık takip yeterlidir. Fig. 2: Varikoselektomi ameliyatında toplardamarların bağlanarak kesilmesi.

Cerrahi

Genişlemiş damarların bağlanıp kesilmesi esasına dayanır. Böylelikle kan akımı sağlıklı damarlar üzerinden olacaktır.

Kasıktan yapılan küçük kesik ile spermatik kord denen yapıya ulaşılır

Spermatik kord içerisindeki genişlemiş damarlar tek tek bağlanarak kesilir.

Bu işlem sırasında kord içerisinden geçen vaz deferens (sperm kanalı), atar damarlar ve lenf damarlarının zara görmemesine dikkat edilir.

Lenf damarları çıplak gözle görülmeyecek kadar incedir. Bu damarları korumak için işlemin mikroskop ile yapılması daha iyi bir seçenektir.

Varikosel ameliyatında komplikasyonlar nelerdir?

Testis etrafında sıvı toplanması (hidrosel)

Testis hacminin azalmaya devam etmesi (hipotrofi)

Testis fonksiyon düşüklüğü

Anjiyografi ile tıkama işlemi (oklüzyon)

Damardan tıkayıcı materyal verilmesi şeklindedir. Anestezi gerektirmez, ancak riskler sebebiyle sık tercih edilen bir yöntem değildir.

Cerrahi sonrası

Ameliyat sonrası 2 gün ıkınmadan kaçınmak gerekir. 2-4 hafta süresince ise zorlu aktiviteler, ıkınmalardan yapılmamalı.

İşlem sonrası ağrı birkaç gün orta şiddette olabilir. Birkaç gün ağrı kesici kullanılması önerilir. Ayrıca kasıkları sıkan iç çamaşırları ağrı azaltılması için iyi gelir.

Sperm hareketliliğinin artması 3 ay sonrayı bulabilir. Çünkü yeni sperm üretimi yaklaşık 72 gün sürer.

Detaylı soru ve değerlendirme için hekiminize başvurunuz

Kaynak: https://www.doktorsitesi.com’ a Teşekkür Ederiz